6 January 2022
Nieuw: stekjes-zaden, zaden die eigenlijk stekjes zijn!
Planten kunnen pas zaden maken als de bloemen bestoven zijn, bijvoorbeeld door bijen of door de wind. Insecten of de wind brengen het stuifmeel van de ene plant (de vader) naar een andere plant (de moeder). Zo worden de eicellen van de moederplant bevrucht, en komen er zaden. De kiemplanten die uit de zaden groeien, hebben allemaal een andere combinatie van de erfelijke eigenschappen van de vader en de moeder. Net als bij mensen dus.
Maar sommige wilde planten, zoals paardenbloemen, kunnen zónder bestuiving zaden maken. Rechtstreeks vanuit de eicel van de moederplant! Dat wordt apomixis genoemd. De kiemplanten die uit die zaden groeien, hebben dan allemaal dezelfde eigenschappen als de moederplant.
Zo heb je dus eigenlijk stekjes in de vorm van zaden. Stekjes-zaden dus. En stekjes-zaden zijn veel sneller te maken en beter te bewaren en transporteren dan gewone stekjes.
Plantenveredelaars van over de hele wereld kijken daarom al heel lang uit naar de mogelijkheid om die stekjes-zaden ook bij belangrijke gewassen te kunnen gebruiken.
Stel, een plantenveredelaar heeft een slaplant met een fantastische nieuwe combinatie van eigenschappen. Bijvoorbeeld met een hoge weerstand tegen ziektes en blad dat lekker smaakt én goed houdbaar is, plus extra vitamines bevat. Via de stekjes-zaden-truc kan die plantenveredelaar dan heel makkelijk zaden maken waar planten uit groeien die allemaal óók die fantastische combinatie van eigenschappen hebben.
Onderzoekers van KeyGene hebben samen met onderzoekers van de WUR en uit Nieuw Zeeland en Japan het gen ontdekt dat de sleutel is voor het maken van stekjes-zaden.
Het was het zoeken naar de naald in de hooiberg, want het gen is maar één-miljoenste deel van het totale DNA van de paardenbloem. Het team publiceerde hun ontdekking op 6 januari 2022 in het belangrijke wetenschappelijke tijdschrift Nature Genetics.
Het internationale onderzoeksteam hoopt dat plantenveredelaars en collega-onderzoekers van over de hele wereld met hun uitvinding aan de slag gaan. Ze verwachten namelijk dat stekjes-zaden er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat er sneller nieuwe gewassen ontwikkeld zullen worden die tegen ziektes en klimaatverandering kunnen.
Wil je meer weten?
Lees dan het uitgebreide Engelstalige nieuwsbericht over de publicatie in Nature Genetics